Abuzimi me substanca si alkooli, nikotina dhe drogat e paligjshme mund të ketë pasoja shkatërruese për shëndetin fizik, mirëqenien mendore dhe cilësinë e jetës së adoleshentëve. Këto substanca ndërhyjnë në ekuilibrin delikat të kimisë së trurit, duke dëmtuar funksionet njohëse dhe duke penguar performancën akademike. Përdorimi kronik mund të çojë në humbje kujtese, përqendrim të dobët dhe vendimmarrje të paarsyeshme – duke rrezikuar suksesin në shkollë dhe të ardhmen e tyre.

Përveç dëmeve njohëse, abuzimi me substanca ndikon edhe thellësisht në shëndetin psikologjik. Adoleshentët që përdorin substanca janë më të rrezikuar të zhvillojnë çrregullime mendore si depresioni, ankthi apo psikoza. Nganjëherë, këto substanca përkeqësojnë gjendjet e mëparshme mendore, ose mund të nxisin shfaqjen e problemeve të reja, duke i futur të rinjtë në një rreth vicioz të sjelljeve vetëshkatërruese dhe vuajtjes emocionale. Dëmet që shkaktohen në strukturën dhe funksionimin e trurit mund të kenë pasoja afatgjata në menaxhimin e emocioneve dhe impulsivitetin.

Abuzimi me droga ndikon gjithashtu edhe në marrëdhëniet ndërpersonale dhe dinamikat sociale. Adoleshentët që bien në varësi përjetojnë shpesh konflikt me familjen, humbje besimi nga miqtë dhe izolim social. Këto substanca mund të dëmtojnë aftësitë komunikuese dhe sociale, duke i bërë të vështira krijimin dhe ruajtjen e marrëdhënieve të shëndetshme. Sjelljet e lidhura me substancat si agresiviteti, dhuna apo veprimet kriminale vetëm sa e thellojnë ndarjen e tyre nga komuniteti.

Nga ana tjetër, dëmet fizike janë gjithashtu serioze. Substancat ndikojnë negativisht në sistemin imunitar, duke e bërë trupin më të ndjeshëm ndaj sëmundjeve. Përdorimi i gjatë mund të dëmtojë organe jetike si mëlçia, veshkat dhe zemra – duke rritur rrezikun për dështime organesh, sëmundje kardiovaskulare dhe probleme të tjera të rënda shëndetësore. Shfaqen gjithashtu mungesa në ushqim, neglizhencë në higjienë dhe sjellje të rrezikshme që e përkeqësojnë edhe më shumë gjendjen fizike të të rinjve.

Abuzimi me substanca përbën një sfidë serioze për shëndetin, zhvillimin emocional dhe funksionimin social të të rinjve. Prandaj, ngritja e vetëdijes mbi pasojat negative, si dhe ofrimi i mbështetjes dhe burimeve për parandalim dhe ndërhyrje, janë thelbësore për t’i ndihmuar adoleshentët të marrin vendime të informuara dhe të ndërtojnë jetë të shëndetshme e të qëndrueshme.

Adoleshenca është një fazë e eksplorimit dhe vetë-zbulimit, ku tundimi për të eksperimentuar me droga dhe alkool shpeshherë është i pranishëm. Por këto vendime nuk kanë pasoja vetëm momentale – ato formësojnë edhe rrugën e të ardhmes. Shumë të rinj nuk e kuptojnë peshën e zgjedhjeve të tyre dhe ndikimin që ato mund të kenë në planin afatgjatë.

Përdorimi i hershëm i alkoolit dhe duhanit rrit rrezikun për varësi dhe pasoja të rënda në shëndetin dhe zhvillimin e adoleshentëve. Ndërsa disa ndalojnë me kohë, të tjerët kalojnë në substanca më të rrezikshme, duke dëmtuar jo vetëm veten, por edhe rrethin e tyre. Është e vështirë të parashikohet kush do të eksperimentojë për një kohë të shkurtër dhe kush do të bjerë në varësi – prandaj ndërhyrja e hershme dhe parandalimi janë jetike.

Pasojat janë të shumta: dështim akademik, gjykim i dobët dhe rrezik i shtuar për përfshirje në sjellje të rrezikshme si dhunë, aksidente dhe marrëdhënie seksuale të pasigurta. Abuzimi me substanca pengon rritjen fizike, stabilitetin emocional dhe pjekurinë sociale, duke e vështirësuar kalimin e suksesshëm nga adoleshenca në moshë të rritur.

Për këtë arsye, roli i prindërve është jetik. Ata duhet të nxisin biseda të hapura e të sinqerta me fëmijët për rreziqet e substancave, të jenë modele të sjelljes së përgjegjshme dhe të ofrojnë mbështetje të pakushtëzuar. Kur krijohet një ambient ku mbizotëron besimi dhe mirëkuptimi, të rinjtë ndihen më të lirë të kërkojnë ndihmë dhe të rezistojnë ndaj presionit të grupit.

Në të njëjtën kohë, është e domosdoshme që ndihma të ofrohet sa më herët që të jetë e mundur. Trajtimi në kohë i varësisë mund të minimizojë pasojat afatgjata dhe t’u japë adoleshentëve një mundësi për t’u rikthyer në një rrugë të shëndetshme drejt maturimit dhe qartësisë – larg substancave që i shkatërrojnë.